Dlaczego mydło usuwa zabrudzenia?
Substancje myjące, znane nam z życia codziennego to przede wszystkim mydła. Mydła są to organiczne związki chemiczne będące mieszaninami dobrze rozpuszczalnych soli (sodowych i potasowych) wyższych kwasów tłuszczowych, takich jak kwas palmitynowy (C15H31COOH) lub kwas stearynowy (C17H35COOH) i substancji zapachowych (np. olejków eterycznych).
Reakcję chemiczną prowadzącą do otrzymania mydła (soli sodowej lub potasowej wyższego kwasu tłuszczowego) nazywamy reakcją zmydlania tłuszczu:
W powyższej reakcji tristearynian gliceryny (tłuszcz) ulega reakcji hydrolizy pod wpływem wodorotlenku sodu, w wyniku czego powstaje gliceryna oraz 3 cząsteczki stearynianu sodu (mydła).
Właściwości myjące mydeł wynikają bezpośrednio z ich budowy. Cząsteczka stearynianu sodu składa się z długiego, niepolarnego łańcucha węglowodorowego (części hydrofobowej), który ma powinowactwo do tłuszczy. Drugą część cząsteczki stanowi zaś rozpuszczalny w wodzie, polarny koniec karboksylanu sodu (część hydrofilowa).
Ponieważ brud zazwyczaj jest mieszaniną tłuszczu oraz cząstek stałych (pyłu, kurzu, piasku), sama woda się z nim nie miesza i dlatego nie jest w stanie usunąć zabrudzeń. Zastosowanie mydła rozwiązuje ten problem. W wyniku zmieszania wodnego roztworu mydła, hydrofobowe łańcuchy węglowodorowe otaczają cząstki brudu i je rozpuszczają. Dzięki jonowej „głowie”, która kontaktuje się z wodą, rozpuszczony brud zostaje z powodzeniem spłukany.
